Moodist Hastanesi
Klinik Psikolog Damla Özcan
Sosyal medyada sunulan ‘ideal güzellik ve beden algısı’ ruh sağlığını etkiler mi?
Son zamanlarda kendi bedeninizle ilgili bir memnuniyetsizlik hissediyor ve sosyal medyada gördüğünüz kişilerin kusursuz yüzleri ve fiziksel görünümleri sizi bedeninizle ilgili sorgulamaya teşvik ediyorsa ‘idealize edilmiş güzellik ve beden algısı illüzyonuna’ kapılmış olabilirsiniz. Peki ‘ideal güzellik ve beden algısı nedir ve ruh sağlığımızı nasıl etkiliyor?
Klinik Psikolog Damla Özcan, günümüzde bedenin şekillendirildiği ve idealize edildiği yegâne mekânın sosyal medya olduğunu ve platformların yoğun bir şekilde kullanımının da ideal güzellik ve beden algısını değiştirdiğini ve bu sürecin de özellikle kadın ruh sağlığı açısından artan bir tehlike barındırdığını söylüyor.
Güzellik ve beden algısında bozulmalar yaşanıyor…
Klinik Psikolog Damla Özcan bugünlerde tek tip fiziksel özelliklere sahip influencerlar, mankenler ve ünlüler gibi idealize edilmiş kişilerin bedenlerinin ve ölçülerinin kusursuz olarak kabul gördüğünü belirtiyor. Bireylerin idealize edilmiş kişilerin sosyal medyadaki paylaşımlarına sıklıkla maruz kalmalarının da dış görünüşlerine ilişkin baskı yarattığını söyleyen Özcan, her ne kadar sosyal medyada gördükleri kusursuz beden imajının illüzyon olduğunu bilseler de filtreler kullanılarak kusursuzlaştırılan yüzleri ve bedenleri sıklıkla gördükleri için zamanla bireylerin güzellik ve beden algılarında bozulmalar yaşandığını da belirtiyor.
Sosyal platformlar bünyesinde kabul gören güzellik ve beden algısı, bireylerin sıklıkla kendilerini diğerleriyle kıyasladığı bir döngü içerisine girmelerine neden olmaktadır. Özcan, güzellik algısının bozulmasının bireyi zamanla gerçeklik algısından da kopardığını ve kişinin bedeninden ve yüzünden utanç duymasına, kendini beğenmemesine, güzel bulmamasına neden olduğunu da aktarıyor. İdeal beden algısının özellikle kadınları hem mental hem de fiziksel açıdan etkisi altına aldığını belirten Özcan, uzun vadede kişilerin kendi bedenlerine ve dış görünüşlerine ilişkin tatminsizlikler yaşadığını ve zamanla kendilerine yabancılaştıklarını söylüyor.
Beden Algısı Bozukluğu (Dismorfofobi) Nedir?
Sosyal medyada güzelliğe ilişkin illüzyonların inşası kişinin kendisinde var olmayan ancak zihinsel olarak varlığına inandığı bedensel kusurlarla ilgili düşüncelerini takıntı haline getirmesini tetiklemektedir. Özcan, bireyin kendinde kusurlar bulmasının ve bu kusurlara ilişkin tekrarlayan, gerçeklikten uzak ve kurtulamadığı olumsuz düşüncelere ilişkin obsesif hale gelmesinin ‘beden algısı bozukluğu’nun bir göstergesi olduğunu belirtiyor.
Bu durumun psikoloji literatüründe “beden dismorfik bozukluğu (dismorfofobi)” olarak da adlandırıldığını söyleyen Özcan, güzelliğin bir bütün olarak algılanmamasından ve insanın kusurlarıyla güzel olduğu düşüncesinden uzaklaşılmasıyla ortaya çıktığını söylüyor.
Özcan, dismorfofobi gelişen kadınların ilk başlarda vücutlarının belli bir bölgesine yönelik değişim ihtiyacı hissettiğini ancak zamanla bedeni ile ilişkili diğer alanları da değiştirmek istediklerini söylüyor. Sağlıklı olmayan yollar ile kilo vermeye çalışmanın da bu sürecin bir parçası olarak sayıldığını belirten Özcan, bu doğrultuda kadınlarda ‘bulimia nervosa, anoreksiya nervosa’ gibi yeme bozukluklarının ortaya çıkabildiğini ve uzun vadede kişinin depresyon, anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklarla da mücadele etmek zorunda kalabildiğini söylüyor.
Dismorfofobi belirtileri nelerdir?
Klinik Psikolog Damla Özcan, ‘Beden algı bozukluğu’nun en belirgin özelliğinin bireyin bedeni ve dış görünümüyle ilgili aşırı kaygı duyması olduğunu söylüyor ve genellikle bu kişilerde görülebilecek belirtileri şu şekilde sıralıyor;
Ayna karşısında çok fazla zaman harcarlar,
Vücudundaki hafif kusurları çok büyük kusurlar gibi görürler ve sürekli değişim ihtiyacı hissederler,
Dış görünümlerine ilişkin olarak kendilerini sürekli başkalarıyla kıyaslarlar,
Nasıl göründükleriyle ilgili sık sık çevrelerinden onay alma ihtiyacı hissederler,
Dış görünümlerine ilişkin aşırı endişe hissettikleri için kendilerini yalnızlaştırmaya eğilim gösterirler. Özcan, ‘Dismorfofobi’ oluşan bireylerin, kendilerini bir bütün olarak görmekten uzaklaştığını ve yalnızca kalın olduğunu düşündüğü bacaklarına, yeterince dolgun olmayan dudaklarına ya da vücudunda güzel olarak görmediği herhangi bir parçaya odaklandığını belirtiyor.
Şiddetli beden algısı bozukluğu estetik çılgınlığına sebep oluyor…
Özcan, kadın ruh sağlığını önemli ölçüde etkileyen güzellik ve beden algısının bir sonraki boyutunun ise kendi bedenlerine yabancılaşan kadınların, sürekli değişim yoluna giderek ‘estetik çılgınlığı’ döngüsüne girmeleri olduğunu belirtiyor. Bazı sosyal medya platformlarındaki ve uygulamalardaki birtakım filtreleme özelliklerinin değişim ve dönüşümlerin başlangıcını oluşturduğunu söyleyen Özcan, zamanla kadınların cerrahi ameliyatlarla kendi bedenlerine müdahale etmeye başladıklarını söylüyor.
Bireylerin ilk olarak vücutlarında beğenmedikleri bir bölgeyi cerrahi yollarla değiştirmek istediklerini ancak bu şekilde başlayan değişim sürecinin bitmek bilmeyen bir estetik çılgınlığına döndüğünü belirten Özcan, kişilerin kusurlu olduğunu düşündükleri parçasını cerrahi müdahaleyle değiştirdikten sonra kendinde yeni yeni kusurlar bulmaya başladıklarını ve bu estetik çılgınlığının sonunun da depresyon ve intihara kadar gidebilen çok daha ağır vakalarla sonuçlanabildiğini belirtiyor.
Dismorfofobi psikoterapi ile tedavi edilebilir…
Sosyal medyada paylaşılan birçok içerik, fotoğraf ve yorumun sadece içerik, fotoğraf ve yorumdan ibaret olmadığını bilmek oldukça önemlidir. Sanal dünya içerisinde oluşturulmaya çalışılan ideal bir güzellik ve ideal bir beden algısı mevcut olduğunu söyleyen Klinik Psikolog Damla Özcan, bu sürecin özellikle kadın ruh sağlığı açısından artan bir tehlike barındırdığını ancak ‘Dismorfofobi’nin tedavi edilebilir bir psikolojik rahatsızlık olduğunu ve psikoterapi ile bireyin takıntı haline getirdiği kusurlarının giderilerek ruh sağlığının iyileşmesinin sağlanılabileceğini dile getiriyor.
Editöre Not: Özel Moodist Hastanesi, Şubat 2016’dan bu yana, 10 bin 200 metrekare kapalı alana sahip, 8 katlı modern binasında hizmet veriyor. Moodist, 75 yatak kapasitesi, suit ve konforlu hasta odaları, erişkin ve çocuk poliklinikleri, bağımlılık, kadın ruh sağlığı, acil psikiyatri bölümleri ve tüm psikolojik tanı testleriyle ruh sağlığına yönelik bilim ve teknolojinin gerektirdiği koşulları sağlayan, insan odaklı, tam teşekküllü özel bir psikiyatri hastanesidir. Moodist’in akademik kimliğe sahip profesör, uzman psikiyatr ve psikologlardan oluşan tedavi kadrosunda ayrıca; nöroloji, anestezi, iç hastalıkları uzmanı, diyetisyen ve tecrübeli sağlık personeli de bulunuyor.