Türkiye’de IBAN (Uluslararası Banka Hesap Numarası) üzerinden yapılan para transferleri, özellikle vergi kaçakçılığı ve kayıt dışı ekonomiyi önlemek amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sıkı denetim altına alınmıştır. İşletmelerin, müşterilerden IBAN yoluyla ödeme alıp fiş veya fatura düzenlememesi durumunda ciddi cezalarla karşılaşabileceği belirtilmektedir.
Cezai İşlemler ve Yaptırımlar:
- Özel Usulsüzlük Cezası: Vergi Usul Kanunu’na göre, düzenlenmeyen her fatura için 3.400 TL’den az olmamak üzere, ilgili tutarın %10’u kadar özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Bu tutarın yıllık toplamı 1,7 milyon TL’yi geçemez.
- Vergi Ziyaı Cezası: Ödenmeyen gelir vergisi, kurumlar vergisi ve KDV için bir kat vergi ziyaı cezası uygulanır ve aylık %3,5 gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.
- Yüksek Tutarlar İçin Ağır Cezalar: Son düzenlemelerle, fiş veya fatura düzenlemeyen işletmelere uygulanan ceza tutarı 200 bin TL’ye yükseltilmiş ve bu miktar her yıl yeniden değerleme oranıyla artırılmaktadır.
Başkasının IBAN’ını Kullanmanın Sonuçları:
Başkasının IBAN’ını kullanan veya kullandıran iş yeri sahipleri, işleme konu tutarın %10’u oranında, asgari 30 bin lira ceza ödemek zorunda kalabilirler.
Denetimler ve Sonuçları:
Hazine ve Maliye Bakanlığı, IBAN üzerinden tahsilat yaparak vergi kaçıran mükellefler üzerinde yoğun denetimler gerçekleştirmektedir. Örneğin, 2024 yılında yapılan incelemelerde, 1,5 milyar liralık kazancın kayıt dışı bırakıldığı tespit edilmiş ve bu tutar üzerinden 250 milyon lira vergi cezası uygulanmıştır.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
- Doğru Açıklama Kullanımı: IBAN’a yapılan para transferlerinde açıklama kısmında “diğer” seçeneğinin işaretlenmesi, Maliye’nin yapay zekası tarafından “kira geliri” olarak algılanabiliyor ve bu durum vergi incelemelerine yol açabiliyor. Bu nedenle, açıklama kısmında doğru ve net bilgiler verilmesi önemlidir.
- Kayıt Dışı İşlemlerden Kaçınma: İşletmelerin, tüm tahsilatlarını resmi kayıtlara geçirmesi ve fiş/fatura düzenlemesi yasal yükümlülükler arasındadır. Aksi takdirde, ağır cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.
” 20 milyon TL ‘ye kadar çıkabilir”
Para cezası tutarının çok yüksek olduğunu ve Bakanlığın kira gelirinizin olduğunu tespit etmesi durumunda nasıl işlemler yapıldığı şu sözlerle açıklanmıştır: “Bakanlık kira gelirinizin olduğuna dair kanaat getirdi ama biz izah esnasında buna ‘hayır’ dedik. Bu anlamda bizden bir kere o vergiyi alıyor, vergi cezasının yüzde 20’sini alıyor, her ay vermediğimiz kiranın yüzde 10’unu, alt sınır ise 5 bin liraydı, 2024 yılı için ayrıca kesiliyor. Bakan Şimşek’in açıklamasın da ise, ’20 milyon liraya kadar görebilir’ demesi ise buna işaret ediyor“
Sonuç:
Türkiye’de IBAN üzerinden yapılan para transferlerinde, vergi mevzuatına uygun hareket etmek büyük önem taşımaktadır. İşletmelerin ve bireylerin, kayıt dışı işlemlerden kaçınarak yasal yükümlülüklerini yerine getirmeleri, olası cezai yaptırımlarla karşılaşmamaları açısından kritik öneme sahiptir.
SMMM- BİLİRKİŞİ
NEVİN TAŞTAN